Inny modernizm. Secesja. Nowy cykl wykładów w Muzeum w Gliwicach Data dodania: 2019-10-08

Saint’Elją i włoskimi futurystami, szklanymi wieżami niemieckiego ekspresjonizmu, rosyjskimi konstruktywistami i rewolucyjną architekturą Ela Lissitzky’ego, Gropiusem i szkołą Bauhausu, holenderskim De Stijlem, Le Corbusierem we Francji, amerykańską szkołą chicagowską i Frankiem Lloydem Wrightem, a później funkcjonalizmem i stylem międzynarodowym lat trzydziestych. Ale modernizm ma wiele twarzy i jego początki sięgają o wiele wcześniej - nawet dwudziestowieczna awangarda, głosząca radykalne zerwanie z przeszłością, swoich przodków mogłaby odnaleźć w hrabim de Saint-Simonie i  socjalistach z początków XIX stulecia.  

Podczas wykładów prowadzonych przez Ewę Pokorską-Ożóg, miejską konserwator zabytków, poznamy odmiany stylu przełomu XIX i XX wieku w różnych państwach i znajdziemy ich odpowiedniki w Gliwicach i sąsiednich miastach. Zawędrujemy w miejsca, które odkryjemy na nowo, a zwłaszcza do tworzących związek miast secesyjnych Barcelony, Budapesztu, Brukseli, Wiednia czy Łodzi. Wykłady będą uzupełnione prezentacjami multimedialnymi. Nie zabraknie też czasu na dyskusję. 

Pierwsze spotkanie „Secesja czy Jugendstiel – jak odróżnić nurty secesji?” w  piątek, 11 października o godz. 17.00 w Willi Caro. 

Secesja to styl, o którym napisano bardzo dużo artykułów, książek, powiedziano niemalże wszystko. Styl mający obecnie wielu zwolenników z uwagi na swe piękno, dekoracyjność i urok. 

Wstęp wolny. Ilość miejsc ograniczona. 

Program: 

Polska odmiana secesji to kompilacja, przemieszanie i łączenie historyzmu, elementów regionalnych i bardzo ważnych wątków patriotycznych. Dlaczego? Czas Młodej Polski to okres zaborów, braku państwa polskiego - z tego powodu w wijące się dekoracyjne motywy roślinne wpleciono narodowe przesłanie. 

Smoki, wodorosty, kości przetworzone przez genialnego twórcę, Antoniego Gaudiego, zdobią katalońskie dzieła reprezentujące modernisme Catalani. Zaskakujące dekoracje zostały zatopione w wielobarwnej ceramice. Czy mieniące się kolorem budynki mają odpowiedniki w naszym sąsiedztwie? Sprawdzimy.

Francuska odmiana secesji, zwana art nouveau, kojarzy się z charakterystycznymi wejściami do paryskiego metra. Architekt Hector Guimard, ich twórca, nowatorsko łączył szkło z żelaznymi elementami konstrukcyjno-dekoracyjnymi, które wbrew oczekiwaniom płynęły, miękko się wiły. Poszukamy również paryskich odpowiedników w Gliwicach. Secesyjne balustrady, kraty, bramy – to przykłady bohatera wykładu, „giętkiego metalu”. 

Chociaż miejscem powstania secesji nie był Wiedeń, to jednak miasto stało się centrum nowego modernizmu. Dzieła guru wiedeńskiej secesji, architekta Ottona Wagnera, będą przykładem geometrycznych secesyjnych detali. Piękne, a zarazem praktyczne i zaskakująco nowoczesne rozwiązania będą patronować spotkaniu o kwadratowej secesji wiedeńskiej. Linie, koła, kwadraty to dekoracje, które również zagościły na fasadach gliwickich kamienic. 

Ceramika ze słynnej fabryki Zsolnay, zdobiąca węgierskie secesyjne zabytki, zmusza nas do oczywistych porównań z Antonim Gaudim. Architektura Ödöna Lechnera, a zwłaszcza budynek Pocztowej Kasy Oszczędnościowej (Postatakarékpénztár), do zestawienia z jego wiedeńskim odpowiednikiem, dziełem Ottona Wagnera. A w mozaikach fasady budynku szkoły podstawowej projektu Armina Hegedusa odnajdziemy sceny z obrazu niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla starszego - „Zabawy dziecięce”.  Czy architekturę secesyjną w Gliwicach możemy połączyć z dziełami z innych okresów?

Węgierski architekt Ödön Lechner w Bratysławie odpowiada za błękitne dzieło secesji - modry kościół pw. św. Elżbiety. To urokliwe połączenie zaskakującego koloru, ceramiki, falistych linii i asymetrii. Secesja w tym przypadku zawłaszczyła nie tylko dekoracyjną warstwę architektury, ale i bryłę świątyni. W Gliwicach też odnajdziemy zabytek w kolorze blue.