Biznes i nauka. Trzy gliwickie instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicz z marką i wiedzą jak podbić rynek Data dodania: 2021-05-28

Sieć jest jednym z elementów rządowego systemu wsparcia innowacji. Praktycznie  przyczynia się do wzrostu zainteresowania polskich przedsiębiorstw inwestycjami w badania i rozwój. Przed jej powstaniem przedsiębiorcy szukający wsparcia naukowo-technologicznego dla swojego pomysłu musieli wybierać z bardzo rozbudowanego systemu różnorodnych instytutów. To była bariera w poznaniu oferty naukowców, a także utrudnienie w kontakcie z ekspertami mogącymi pomóc rozwiązać problem technologiczny.

Najbardziej znaczącą korzyścią jest zwiększenie zasięgu rynkowego Instytutów Łukasiewicza, stworzenie oferty dla biznesu obejmującego zakresem cały ciąg technologiczny, dalej większe możliwości pozyskiwania środków na finansowanie działalności oraz szansa dla pracowników na rozwój w nowych obszarach naukowych i komercjalizacyjnych. Miarą sukcesu Łukasiewicza jest rosnąca liczba firm zainteresowanych współpracą z nauką. W I kwartale tego roku liczba wyzwań rzuconych Łukasiewiczowi przez przedsiębiorstwa była porównywalna z liczbą wyzwań za cały 2020 rok (1 kw. 2021 r. – 132 wyzwania). Z Wyzwań Łukasiewicza od początku uruchomienia programu do końca marca 2021 skorzystało 176 firm!           

Łukasiewicz w liczbach:

4500 naukowców i inżynierów

497 unikatowej aparatury w skali kraju

440 laboratoriów B+R

11 000 produktów i usług

Łukasiewicz - Instytut Spawalnictwa jest wiodącą jednostką naukową w Polsce w sferze technologii spajania. Oferuje dzisiaj praktycznie wszystko, co jest potrzebne nowoczesnemu przemysłowi w tej dziedzinie i od 76 lat ściśle współpracuje z przedsiębiorstwami produkcyjnymi oraz ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą.

– Ośrodków oferujących przemysłowi swoje usługi w dziedzinie spawalnictwa i technik pokrewnych jest sporo – mówi dr inż. Adam Pietras, dyrektor Łukasiewicz - Instytutu Spawalnictwa. – Prace badawcze są prowadzone w uczelniach technicznych, rozwojem zajmują się także producenci urządzeń i materiałów spawalniczych, są ośrodki certyfikujące i szkolące, wykonujące badania mechaniczne i nieniszczące, jednak jedynie Instytut oferuje to wszystko w jednym miejscu. Stale modernizujemy nasze laboratoria, w których możemy odzwierciedlać warunki panujące w nowoczesnych zakładach wykonujących konstrukcje i wyroby spawane.

Głównym obszarem działalności Instytutu jest rozwój i transfer wiedzy w dziedzinie łączenia nowoczesnych materiałów konstrukcyjnych w celu zapewnienia innowacyjności i konkurencyjności wytwórców konstrukcji spawanych. – Wiodącą perspektywą pracy Sieci Łukasiewicz jest Perspektywa Klient, w ramach której klient definiowany jest jako odbiorca technologii, usług i produktów, wykorzystujący wyniki badań Łukasiewicza w swojej działalności lub korzystający z produktów i usług dostarczanych przez Sieć. Przyjęcie perspektywy ukierunkowanej na klienta powoduje, że innowacje generowane są w odpowiedzi na potrzeby klientów – zaznacza dyrektor Pietras. – Korzyści z tej perspektywy mają polskie firmy, szczególnie sektor małych i średnich przedsiębiorstw. Są to podmioty, które zazwyczaj nie posiadają własnego zaplecza badawczo-rozwojowego, a jednocześnie generują 49,1 proc. PKB.

Innowacyjne technologie, wyroby, metody, rozwiązania, programy itp. są proponowane przedsiębiorcom w formie umów sprzedaży, licencji, umów typu know-how, wspólnych przedsięwzięć itd. Ważną rolę w transferze innowacji pełnią szkolenia, seminaria, konferencje, warsztaty szkoleniowe i publikacje, które przygotowują przemysł do wdrożenia innowacyjnych technologii. 

Konstrukcje spawane podlegają wnikliwej kontroli jakości podczas ich wytwarzania. Aby spełnić wymagania licznych norm, należy wykonać wiele działań: od zatrudnienia personelu o potwierdzonych kwalifikacjach, zastosowania zatwierdzonej technologii i wysokiej jakości urządzeń, kontrolowania parametrów procesu po potwierdzenie jakości wyrobów przez wykonanie badań – tłumaczy dyrektor Łukasiewicz - Instytutu Spawalnictwa. 

Instytut wychodząc naprzeciw potrzebom przedsiębiorców w tej dziedzinie postarał się o autoryzację Europejskiej Federacji Spawalniczej i Międzynarodowego Instytutu Spawalnictwa. Wydawane certyfikaty, kwalifikacje czy ekspertyzy są uznawane na całym świecie.

Łukasiewicz - Instytut Spawalnictwa jest wiodącą w Polsce placówką w zakresie ustawicznego kształcenia kadr dla spawalnictwa. Jak tłumaczy dyrektor Pietras, od początku swojego istnienia Instytut troszczy się o poziom wyszkolenia personelu spawalniczego, prowadząc nadzór merytoryczny nad szkoleniem spawaczy w całym kraju. Dziś ponad 300 polskich ośrodków szkolenia spawaczy ma atest Instytutu, a licencjonowani egzaminatorzy są weryfikowani przez działający w Instytucie Ośrodek Kształcenia i Nadzoru Spawalniczego. Instytut prowadzi również szkolenie personelu spawalniczego, zgodnie z programami międzynarodowymi. W obszarze tych szkoleń współpracuje z wiodącymi uczelniami technicznymi.

Podstawą działalnością Łukasiewicz - Instytutu Spawalnictwa są jednak badania naukowe prowadzone w ramach projektów krajowych i europejskich. Przynależność do międzynarodowych organizacji spawalniczych pozwala pracownikom korzystać z wielu opracowań zawartych w dokumentach dotyczących nowoczesnych technik spawalniczych, dostępnych tylko dla członków tych organizacji, a także liczyć na osobiste kontakty i wymianę doświadczeń oraz udział w międzynarodowych projektach.

– Obecnie najczęściej stosowaną technologią jest spawanie w osłonie gazów, jednak od wielu lat rozwijane są bardzo zaawansowane techniki spajania. Należą do nich na przykład zgrzewanie tarciowe, a także technologie spawania skoncentrowaną energią, czyli wiązką laserową i elektronową – mówi dyrektor Pietras. Instytut dysponuje bardzo nowoczesną spawarką elektronową, która jest z powodzeniem wykorzystywana do opracowywania technologii spawania, na przykład bardzo odpowiedzialnych konstrukcji w przemyśle lotniczym czy motoryzacyjnym. Natomiast pierwsze doświadczenia w zakresie spawania wiązką laserową Instytut zdobywał już w 1968 roku. 

Dziś doświadczony zespół badawczy wykorzystuje do badań nowoczesne urządzenia laserowe wraz z całym pakietem technologicznym, opracowując i wdrażając w przemyśle krajowym nowe, bardzo wydajne technologie spawalnicze. Prowadzone w Instytucie badania to nie tylko spawanie metali, ale również inne technologie spajania, takie jak zgrzewanie czy klejenie, a także automatyzacja procesów spawalniczych oraz bezpieczeństwo i higiena pracy przy procesach spawalniczych.

Łukasiewicz – Instytut Spawalnictwa oferuje pomoc w rozwiązywaniu problemów wymagających szybkiego działania. Może ona obejmować: ocenę przyczyn awarii obiektów technicznych i badania powypadkowe czy ocenę spawalności stali eksploatowanych konstrukcji dla potrzeb ich remontu, opracowanie wytycznych spajania materiałów trudno spawalnych, konsultacje projektów w zakresie przeglądu umowy, a także doradztwo w zakresie technologii, kontroli i jakości wykonania konstrukcji spawanych.

– Patrzymy z optymizmem w przyszłość, gdyż w Instytucie od lat pracuje zaangażowana kadra naukowa, stale podnosząca swoje kwalifikacje – zaznacza dyrektor Pietras. – Dla wielu pracowników praca w spawalnictwie jest życiową pasją, a do pracy w Instytucie garną się absolwenci uczelni technicznych, którym doświadczeni pracownicy przekazują wiedzę, ą także mobilizują do ciągłego rozwoju. Naszym celem jest ugruntowanie międzynarodowej pozycji Instytutu. Czekamy również z niecierpliwością, aż znów będziemy mogli spotykać się bezpośrednio z partnerami z przemysłu podczas targów i seminariów, a także w czasie organizowanej przez nas co dwa lata międzynarodowej konferencji spawalniczej. 

Największym atutem Łukasiewicz - Instytut Metali Nieżelaznych jest wysoko wykwalifikowana kadra badawcza ściśle współpracująca z przemysłem metali nieżelaznych oraz nowoczesne, a w niektórych przypadkach, nawet unikatowe zaplecze badawczo-technologiczne. 

Badania Instytutu mają charakter kompleksowy i realizowane są w pełnej skali - od badań podstawowych, poprzez przemysłowe do rozwojowych w ścisłej współpracy z zespołami inżynierów z przedsiębiorstw. Instytut realizuje także badania we współpracy z zespołami badawczymi wyższych uczelni i jednostek PAN oraz innych instytutów badawczych będących obecnie w strukturze Sieci Badawczej Łukasiewicz. Aktywnie uczestniczy w europejskiej przestrzeni badawczej, biorąc udział w wielu międzynarodowych projektach. 

Kompleksowa działalność Instytutu obejmuje wszystkie fazy procesu wytwarzania i przetwarzania metali nieżelaznych: od procesów przeróbki rud po technologie piro- i hydrometalurgiczne, zaawansowane technologie wytwarzania materiałów litych oraz kompozytowych, technologie recyklingu odpadów poprodukcyjnych wpisujące się w założenia gospodarki obiegu zamkniętego, procesy wspomagające ochronę środowiska, a także wyroby o wysokim wskaźniku funkcjonalności takie jak np. chemiczne źródła prądu.

- Słabo rozwinięte w naszym kraju przetwórstwo miedzi spowodowało konieczność rozwinięcia bardziej zaawansowanej technologicznie tematyki badawczej skierowanej do przemysłu wytwarzającego wyroby wysoko przetworzone i zaawansowane technologicznie, w tym kompozyty, materiały funkcjonalne o specjalnych własnościach, nanomateriały, materiały o strukturze warstwowej i gradientowej oraz powłoki użytkowe. Ostatnio obserwuje się szczególnie duży rozwój i wzrost ilości aplikacji przemysłowych w obszarze wytwarzania przyrostowego (tzw. druku 3D) wyrobów otrzymywanych z proszków metali spiekanych wiązką lasera lub wytwarzanych poprzez trójwymiarowe napawanie drutem w łuku elektrycznym, w których Instytut również uczestniczy. Wiele z rozwiązań  Łukasiewicz – IMN znajduje zastosowanie w małych i średnich przedsiębiorstwach nie tylko w przemyśle metali nieżelaznych, ale również w innych sektorach gospodarki – tłumaczy dyrektor Barbara Juszczyk.

Oferta Łukasiewicz - IMN obejmuje: prace badawczo-rozwojowe ukierunkowane na opracowanie nowych technologii, optymalizację procesów przemysłowych, modernizację linii produkcyjnych, konstrukcję urządzeń, usługi pomiarowe i analityczne,  dostęp do najnowszych technologii, nowoczesnych laboratoriów oraz instalacji pilotowych o dużej wydajności. I właśnie w tej kompleksowej działalności trzeba upatrywać sukcesu jaki przez prawie 70 lat działalności wypracował sobie Łukasiewicz - Instytut Metali Nieżelaznych.

- Działalność naszego Instytutu będzie się koncentrować się na czterech podstawowych kierunkach spójnych z kierunkami Sieci, jakimi są: zrównoważona gospodarka i energia, inteligentna i czysta mobilność, zdrowie oraz transformacja cyfrowa. W obszarze pierwszym mamy chyba największe osiągnięcia i będziemy starać się je zwiększać, przy równoczesnym intensywnym rozwoju pozostałych. Są to efektywne i bezpieczne dla środowiska technologie wytwarzania obejmujące wzbogacanie surowców mineralnych pierwotnych i wtórnych, recykling odpadów, technologie redukcji emisji zanieczyszczeń, technologie dla gospodarki o obiegu zamkniętym, a także rozwijane bardzo intensywnie w ostatnim czasie technologie przyrostowe – druk 3D. Posiadamy w tym zakresie zarówno potencjał kadrowy, jak i aparaturowy – wskazuje dyrektor Juszczyk.  

Instytut realizuje również prace naukowo-badawcze i aplikacyjne z zakresu chemicznych źródeł prądu, idealnie wpisujące się w zagadnienia związane z inteligentną mobilnością. Jest w tej dziedzinie liderem na rynku krajowym oraz międzynarodowym, ze szczególnym uwzględnieniem również specjalistycznej produkcji wojskowej obejmującej wytwarzanie termicznych baterii rezerwowych i baterii specjalnego przeznaczenia, źródeł zasilania załogowych i bezzałogowych statków powietrznych, układów sterowania obiektów rakietowych i amunicji precyzyjnego rażenia. Prowadzi badania w zakresie akumulatorów kwasowo-ołowiowych, baterii litowo-jonowych, litowo-polimerowych, niklowo-wodorkowych oraz nad nowymi materiałami oraz układami prądotwórczymi. 

Działające w ramach IMN Laboratorium Badań Chemicznych Źródeł Prądu jest akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji i wykonuje badania parametrów elektrycznych, mechanicznych, klimatycznych, a także parametrów bezpieczeństwa użytkowania i transportu wszystkich rodzajów akumulatorów i baterii.

- Siłą  Łukasiewicz - Instytutu Metali Nieżelaznych są kreatywni ludzie, którzy z pasją i wielkim zaangażowaniem realizują prace badawczo- rozwojowe. Chcąc zapewnić wysoki poziom badawczy Instytutu, stawiamy na podnoszenie ich kompetencji. W ostatnim czasie kilkunastu pracowników rozpoczęło prace nad doktoratami wdrożeniowymi, dzięki czemu pracując w Instytucie będą jednocześnie uczestniczyć w programie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i otrzymywać dodatkowe stypendium. Chcemy również zwiększać liczbę szkoleń w zakresie tzw. kompetencji miękkich, aby podnosić kwalifikacje naszych pracowników – mówi dyrektor Łukasiewicz – IMN.

76-letnia tradycja działalności na rzecz nauki i przemysłu. Pierwszy Instytut powołany do funkcjonowania w powojennej Polsce, co świadczy o tym, że szeroko rozumiany przemysł stalowy był i będzie przez długie lata istotnym elementem w rozwoju gospodarczym. Ostatnie dwudziestolecie to okres, w którym Instytut - obok działalności na potrzeby hutnictwa - rozszerzył specjalizację na rzecz wytwórców i użytkowników wyrobów stalowych. 

- W ostatnich latach przychody ze zleceń bezpośrednio od przedsiębiorców przekroczyły 60 proc. Doskonałe wyposażenie aparaturowe, doświadczenie praktyczne oraz znaczący rozwój kadry naukowej powodują, że Instytut jest poszukiwanym partnerem dla przedsiębiorców realizujących działalność w zakresie poprawy innowacyjności. Wśród Instytutów Sieci wyróżnia nas duży odsetek pracowników ze stopniem naukowym doktora habilitowanego i doktora oraz z tytułem profesora. Ich doświadczenie połączone z kreatywnością i pasją przekłada się na liczne wdrożenia, patenty oraz publikacje w najlepszych renomowanych czasopismach z tzw. listy filadelfijskiej – mówi dr hab. inż. Adam Zieliński dyrektor Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytutu Metalurgii Żelaza w Gliwicach

Instytut wniósł do Sieci pięć kierunków badań stosowanych. Są to: konstrukcyjne wysokowytrzymałe, stale wielofazowe dla transportu samochodowego i kolejowego oraz dla sektora metalowego, wyroby z ultrawytrzymałych stali nanostrukturalnych dla przemysłu obronnego, wydobywczego i maszynowego, stale dla konwencjonalnej energetyki ultra-nadkrytycznej oraz metodyka oceny trwałości eksploatacyjnej materiałów w warunkach pełzania, powłoki i warstwy ochronne na stalach i stopach eksploatowanych w podwyższonej i wysokiej temperaturze, w szczególności dla potrzeb transportu lotniczego i energetyki, nowe i ulepszone technologie hutnicze, m.in. ekologiczne technologie przygotowania wsadu do procesów wytwarzania surówki i stali; technologie utylizacji odpadów, oczyszczania ścieków, odpylania gazów odciągowych oraz recyklingu pyłów i szlamów metalurgicznych.

- W 2021 roku czekają nas nowe wyznania, które chcemy zogniskować w trzech obszarach badawczych. Pierwszy to obszar zrównoważonej gospodarki. W tej dziedzinie przewidujemy wsparcie badawcze realizowanych obecnie kilkunastu wieloletnich projektów aplikacyjnych, finansowanych przez przedsiębiorstwa branży stalowej. Dotyczą one ekologicznych technologii przygotowania surowców, wytwarzania surówki, stali i stopów oraz zaawansowanego przetwórstwa wyrobów stalowych. W szczególności badania obejmą recykling surowców żelazonośnych, ograniczenie emisji gazów i odzysk ciepła odpadowego z procesów gorących, rozwój innowacyjnych wysokowytrzymałych gatunków stali i stopów oraz procesy obróbki cieplno-mechanicznej wyrobów metalowych do wytwarzania materiało- i energooszczędnych konstrukcji i urządzeń – wskazuje Adam Zieliński, dyrektor Łukasiewicz – IMŻ.

Kolejny obszar to inteligentna mobilność. Tutaj celem prac badawczych jest rozwój materiałów i technologii ich wytwarzania dla potrzeb przemysłu środków transportu, w tym także priorytetowej produkcji samochodów elektrycznych. Ostatnim jest obszar bezpieczeństwa energetycznego i obronności. Prace badawcze na rzecz szeroko rozumianego bezpieczeństwa energetycznego kraju, obejmą opracowanie nowej generacji stali dla energetyki, stali wysokowytrzymałych odpornych na korozyjne oddziaływanie wód kopalnianych dla górnictwa oraz materiałów do konstrukcji pocisków kumulacyjnych do wykonywania otworów dla przemysłu wydobywczego.

W zakresie obronności badania Łukasiewicz – IMŻ dotyczyć będą rozwoju materiałów stosowanych na nowe rodzaje amunicji (strzeleckiej, artyleryjskiej i rakietowej), jak również na opancerzenia obiektów i pojazdów specjalnych. 

Większość badań naukowych i prac rozwojowych Łukasiewicz – IMŻ realizuje pod bezpośrednie potrzeby przedsiębiorców województwa śląskiego. Należy tu wymienić m.in. realizację projektów dla koncernu ArcelorMittal Poland w Dąbrowie Górniczej – chodzi o uruchomienie produkcji nowoczesnych blach dla przemysłu motoryzacyjnego i szyn dla transportu kolejowego, jak również technologii proekologicznych dla poprawy środowiska naturalnego w województwie. 

Na rzecz COGNOR SA w Gliwicach Instytut realizuje projekt recyklingu odpadów żelazonośnych, a na rzecz PEDMO SA w Tychach - innowacyjną zasypkę do zamknięć suwakowych. Do zastosowania w przemyśle wydobywczym Łukasiewicz – IMŻ opracował stale na nowoczesne obudowy górnicze wytwarzane w Hucie Łabędy, a obecnie realizuje projekt dotyczący materiałów do konstrukcji pocisków kumulacyjnych do innowacyjnego wybijania otworów w złożu węglowym. Z zakładem lotniczym Avio Aero w Bielsku-Białej opracowuje nowe materiały żarowytrzymałe na elementy silników lotniczych.

- W naszym Instytucie możemy również pochwalić się silną Grupą Badawczą, która opracowuje, wytwarza, a także sprzedaje na rynki światowe – certyfikowane materiały odniesienia do analiz chemicznych (wzorce składu chemicznego) – nowoczesnych stali, rud żelaza, żużli oraz stopów niklu i kobaltu – podkreśla dyrektor Adam Zieliński.

Oprócz Gliwic, gdzie Instytuty mają swoje siedziby, łączy je także kreatywna kadra gotowa do wytężonej pracy, pełnej wyzwań i intensywnych badań. Instytuty są połączone także wspólnymi projektami oraz działalnością w ramach DIHa Silesia Smart System, gdzie w ramach konsorcjum uzupełniających się podmiotów wesprą przedsiębiorstwa przemysłowe, chcące dokonać transformacji cyfrowej z wykorzystaniem technologii, rozważające zmianę modelu biznesu lub wdrożenie inteligentnych produktów z wykorzystaniem technologii cyfrowych. Wszystkie działania wychodzą naprzeciw przedsiębiorcom poszukującym innowacji, po to by mieli szybszy i łatwiejszy dostęp do nowoczesnego zaplecza technologicznego oraz do kompetencji naukowców. Natomiast dla naukowców i inżynierów z Instytutów uczestniczenie w Sieci daje większą możliwość do pozyskania parterów biznesowych oraz do realizacji unikalnych prac badawczych.