A może szczupaka na święta? Jak za dawnych lat? Specjały z przedwojennego Przepiśnika Data dodania: 2020-12-23

Jakie są najlepsze potrawy bożonarodzeniowe? Te, które smakują! To prosta zasada, którą warto kierować się w kuchni – zwłaszcza podczas świąt. Sprawdźcie czy zasmakują wam dania, które na stołach królowały prawie sto lat temu.

Boże Narodzenie to nie bez powodu dla wielu Polaków jeden z ulubionych okresów w roku. Wyjątkowa atmosfera tych świąt udziela się jeszcze długo przed pierwszą gwiazdką. Kolorowa choinka, rodzinne kolędowanie i obdarowywanie się prezentami to ich charakterystyczne punkty. Nie zapominajmy jednak o smakach i aromatach, które są tak mocno związane z tym niepowtarzalnym czasem. 

Z okazji świąt Bożego Narodzenia przygotowaliśmy wyjątkowe Polecamy. Zebraliśmy najciekawsze przedwojenne przepisy właśnie na te zimowe święta, które rzucą Wam światło jak obchodzono je przed laty. Autentyczne, z 1937 roku, ponieważ „Nowiny Gliwickie” mają Przepiśnik Kulinarny Marysieńki Hewałłowej, babci nasze redakcyjnej koleżanki, Magdy Panek. Wychodząc za mąż Maria, jeszcze wtedy Iżak, zebrała w zeszycie najlepsze przepisy. Odważni mogą spróbować swoich sił w kuchni i przygotować opisane potrawy. Z pewnością pomogą wzmocnić magiczną atmosferę rodzinnych spotkań.

¼ kilo opłukanego ryżu włożyć do rondla, dodać łyżeczkę masła i parę łyżek wody lub rosołu i dusić, aby ryż był zupełnie miękki. 

¼ litra kwaśnej śmietany rozbić z 3 żółtkami. Wymieszać z ryżem i rozprowadzić rosołem. Zagrzać i wlać do wazy, dodając sok z pół cytryny i kilka plasterków tejże.

12 dk. kartofli gotowanych dnia poprzedniego, przetrzeć przez sito, dodać 12 dk. mąki, 3 dk. cukru, ½ jaja, 3 łyżki cukru (lub jak w pierwotnym przepisie: 3 pastylki sacharyny), 3 dk masła (lub jak w pierwotnym przepisie:3 dk tłuszczu), ¼ proszku do pieczenia. 

Wyrobić ciasto – cienko rozwałkować – wykrawać foremką gwiazdki, półksiężyce i t. p. i wstawić do gorącego pieca. Pieczywka tego można użyć na choinkę, skoro się posmaruje jajkiem i posypie kryształem. Można również poprószyć cukrem z zapachem waniliowym. Z tej proporcji jest głęboki talerz tych ciastek – można również przełożyć marmoladą i zlepić.

Przeciąć cielęcinę wzdłuż, rozklepać ubijakiem, nakropić cytryną, posolić i popieprzyć trochę. Na wierzch położyć drobno pokrojonej słoniny, zwinąć i obwiązać. 

Położyć ją na misce, skropiwszy octem. Zostawić do dnia następnego. Nazajutrz obmyć z octu, posolić i piec w gorącym piecu, na maśle. Często polewać. 

Na końcu dodaje się kilka łyżek śmietany, która musi się przy pieczeni obrumienić. 

Oczyszczonego i pokrajanego w dzwona karpia, nasolić i po paru godzinach ugotować w wywarze z jarzyn.

Po wyjęciu ugotowanej ryby na półmisek, rosół gotować dalej, aż będzie kleisty. Wcisnąć soku z cytryny, szczypty cukru, a dla sklarowania dodać białko z jaja i … . Zagotować i przecedzić. Ryby ubrać na półmisku jarzynami, cytryną i twardymi jajami, po czym zalać rosołem i zastudzić.

Oczyściwszy szczupaka pokroić go w kawałki, posolić, niech tak parę godzin poleży. Nakrajać cienko pietruszki i cebuli. Wysmarować rondel grubo masłem, włożyć warstwę włoszczyzny, warstwę szczupaka, kawałek masła, znowu warstwę włoszczyzny i kawałek masła. Przykryć i dusić na wolnym ogniu pół godziny.

Do tartych ziemniaków dodać trochę pieprzu, 2 jaja, trochę kopru i pietruszki. Wymieszać razem i uformować podłużne wałeczki, które utarzać w mące. Posmarować jajkiem obsypać tartą bułką i obsmażyć na złoty kolor. Podać jako garnitur do mięsa lub na postną potrawę.

W ¾ litrach letniego mleka rozpuścić 5 dk drożdzy i rozkucić. Z funtem mąki pszennej i ½ funta mąki hreczanej. Wlać w to ciasto 5 żółtek, pół szklanki masła sklarowanego, trochę soli. Wyrobić doskonale, a w końcu dodać pianę z pozostałych białek i postawić w niezbyt ciepłe miejsce na 3-4 godziny. Ciasto powinno być gęściejsze jak na naleśniki. 

Przed użyciem zamieszać. Na patelnię dać trochę masła i smażyć. Podawać ze śmietaną lub masłem.

Kwaterkę kwaśnej śmietany zarobić z mąką hreczaną w takiej ilości, aby ciasto było lejące. Posolić i kłaść łyżką na rozpalone masło lub smalec i smażyć na obie strony.

Oczyszczone, nasolone kurczęta pokroić na cztery części. Posypać papryką i włożywszy do rondla łyżkę masła oraz drobno posiekaną cebulę i 2 łyżki marmelady pomidorowej dusić pod przykryciem. Podlewać rosołem aż będą miękkie. Następnie należy zaprawić sos – dodać do niego pół łyżki mąki z masłem, dodać jeszcze trochę rosołu i poddusić kurczęta w tym sosie. Podawać z ryżem, kluskami kładzionymi lub przysmażonymi ziemniakami.

Wśród ciekawych przepisów zawartych w starym przepiśniku Marysieńki Hewałłowej znajdują się jeszcze takie smakołyki jak suflet lukrowany czy jeż czekoladowy. Z pewnością jeszcze do nich wrócimy w kolejnych numerach „Nowin Gliwickich”.