Unikatowa kolekcja starej fotografii z działu etnografii Muzeum w Gliwicach po raz pierwszy udostępniona publiczności. W plenerze, w różnych dzielnicach miasta, zobaczymy zdjęcia, na których utrwalono tradycyjną, coroczną obrzędowość na Górnym Śląsku.
Przeszłość na szklanych kliszach
Zarówno wystawa, jak i przygotowywany katalog, który już pod koniec września będzie można bezpłatnie nabyć w gliwickim muzeum, to zwieńczenie pracy i badań emerytowanej wieloletniej kierownik działu etnografii, Bożeny Kubit. Koordynatorką całego projektu jest Anna Piontek.
– Wystawa jest odpowiedzią na oczekiwania formułowane przez osoby i środowiska pielęgnujące szybko zanikającą tradycję rodzimą. Ukazanie zatrzymanej w obrazach ulotnej przeszłości i charakteryzującej ją obrzędowości przyczynia się do zrozumienia zwyczajów, które przetrwały, choć często w zmienionej formie, do dzisiaj. Jest również niepowtarzalną okazją poznania technik fotograficznych i życiorysów fotografów, którzy w okresie przedwojennym uchwycili na szklanych kliszach wyjątkowy obraz ziemi gliwickiej i Górnego Śląska. Cieszę się, że ministerialna dotacja w ramach programu „EtnoPolska 2020” pozwoliła na opracowanie i udostępnienie tego wyjątkowego fragmentu zbiorów – mówi Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.
Na Rynku i w pięciu dzielnicach
Do 13 września wystawę „Fotograficzne widzenie tradycji. Obrzędy doroczne na Górnym Śląsku” zobaczymy na gliwickim rynku. – Naszą ideą było, by prezentowane na niej fotografie i treści korespondowały z otoczeniem i były ukazywane w kontekście jego współczesnych przemian, dlatego przez kolejny miesiąc ekspozycja będzie podróżować po dzielnicach Gliwic tak, by mogło ją zobaczyć jak najwięcej mieszkańców, a także aby zabytkowe zdjęcia – świetnej jakości technicznej – mogły zostać ukazane w miejscach, w których były wykonywane prawie sto lat temu. Udostępnienie widzom i czytelnikom tej wyjątkowej kolekcji fotografii pozwala również spojrzeć na przeszłość oczami naszych przodków dosłownie: zobaczyć przeżywane przez nich chwile, wydarzenia, emocje, które, wbrew pozorom, nie różnią się od tych znanych z naszej codzienności – opowiada Anna Piontek, kierowniczka projektu.
Z początkiem października muzeum planuje też spotkania promujące katalog towarzyszący wystawie. Promocje i rozmowy z jego autorką, Bożeną Kubit, będą okazją nie tylko do głębszego poznania tradycji Górnego Śląska, ale także do dzielenia się wiedzą o przeszłości regionu oraz pamiątkami dokumentującymi dawną obrzędowość, również tę miejską.
Pory roku nadają obrzędom rytm
Od obrzędów przejścia (pożegnania zimy i powitania wiosny), przez te związane ze świętami kościelnymi, pracami gospodarczymi, aż po towarzyszące rodzinnym uroczystościom. To pory roku nadawały rytm zamkniętym cyklom życia człowieka i obrzędów, nieraz mających znaczenie symboliczne, a nawet magiczne.
Dzięki wystawie i katalogowi „Fotograficzne widzenie tradycji” poznamy bliżej obrzędy najbardziej charakterystyczne dla Górnego Śląska, utrwalone w latach 20. i 30. XX wieku przez działających na ziemi gliwickiej fotografów.
„Materiał znajdujący się w przedwojennej kolekcji gliwickiego muzeum był wielokrotnie wykorzystywany w latach 20. i 30. XX w. w regionalnych i lokalnych publikacjach książkowych (np. w „Oberschlesien ein Land deutscher Kultur”, Gleiwitz 1921), jak i – a może przede wszystkim – w wydaniach gazetowych. W szczególności zdjęcia te publikowano w „Oberschlesien im Bild” – ilustrowanym dodatku do „Der Oberschlesische Wanderer”, pisze we wstępie do katalogu Bożena Kubit. To ona odkryła w kolekcji zdjęć między innymi cykl fotograficzny Paula Schaua, również prezentowany w ramach projektu.
Wystawa doskonałym sposobem na edukację
Zarówno katalog (zawierający około 150 archiwalnych fotografii), jak i wystawa udostępnione zostaną w językach polskim i niemieckim, a wydawnictwo dystrybuowane będzie przez Muzeum w Gliwicach bezpłatnie. W pierwszej kolejności katalog trafi do bibliotek, szkół, domów kultury, a także stowarzyszeń i organizacji pielęgnujących lokalne tradycje.
W ramach oferty edukacyjnej przygotowano też zajęcia „Fotograficzne widzenie tradycji. Rok obrzędowy na Górnym Śląsku”. Będą dostępne od października w Zamku Piastowskim (bądź w formie on-line). – W dzielnicach, w których zagości wystawa, szkoły i przedszkola mogą również zaprosić edukatorów muzealnych na zajęcia stacjonarne. Klasy w nich uczestniczące otrzymają egzemplarz katalogu, mogący stać się inspiracją do odkrywania tradycji górnośląskich także przez najmłodszych – mówi Piontek.
Gdzie i kiedy plenerowa wystawa „Fotograficzne widzenie tradycji. Obrzędy doroczne na Górnym Śląsku”.
Do 13 września: Rynek
14-20 września: Żerniki, nowy tor do jazdy na rolkach, w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła pw. Jana Chrzciciela (ul. Żernicka)
21-27 września: os. Kopernika, przy ul. Centaura (koło poczty)
28 września-4 października: Stare Gliwice
5-11 października: Brzezinka, parking przy kościele pw. św. Jadwigi (ul. Zamojska)
12-18 października: Łabędy – plac przed „Łabędziem”, od ul. Przyszowskiej
W marcu 2020 roku Muzeum w Gliwicach znalazło się wśród beneficjentów programu „EtnoPolska 2020” (Narodowego Centrum Kultury i MKiDN), otrzymując 63 tys. zł dotacji na projekt „Fotograficzne widzenie tradycji”.
Komentarze (0) Skomentuj