Z Dominiką Chabin-Pactwą, prezeską Fundacji NieOdkładalni, rozmawia Małgorzata Lichecka.
Słowo godność w przypadku osób niepełnosprawnych ma fundamentalne znaczenie, bo na wielu płaszczyznach, w różnym stopniu, są wykluczone. Jak pani, jako mama niepełnosprawnego Kamila, ale też osoba aktywnie działająca na rzecz opieki wytchnieniowej, interpretuje to słowo?
Każdą prezentację zaczynam od cytatu z konstytucji dotyczącego godności. To takie formalne, ale kluczowe ujęcie. A czym dla mnie jest godność? Czymś przynależnym każdemu człowiekowi. I nigdy nie powinniśmy o nią walczyć, bo jest czymś naturalnym. W naszym społeczeństwie dość trudno mówić o tym, że osoby z głębokimi niepełnosprawnościami, jak między innymi mój syn, także mają prawo do godnego życia i nie powinny być skazane na cztery ściany.
Dobrze, że wspomniała pani o walce, bo zdaje się, że jeszcze ta walka tak szybko się nie skończy.
Jeśli będziemy spotykać osoby chcące nas słuchać i z nami rozmawiać, ich mentalność, ich stanowisko, się zmieni. Na przyjazne środowisku osób z niepełnosprawnościami. Rzadko spotykamy się ze ścianą, ale też bardzo często musimy po kilka razy pukać do jakiś drzwi. One się w końcu otwierają. Bywa czasami też tak, że trzeba przejść do kolejnych i znaleźć „odpowiednią” osobę , instytucję, okazującą empatię i chcącą poświęcić czas na wysłuchanie nas. Natomiast dziś bardzo rzadko zdarza się usłyszeć kategoryczne „nie”. Największy problem leży w tym, że osoby z niepełnosprawnościami są wciąż postrzegane jako roszczeniowe. Ludzie boją się, że będziemy chcieli od nich przede wszystkim pieniędzy i inwestycji w zmiany architektoniczne – bardzo kosztowne. A nasze komfortki, o których będziemy mówić 5 maja podczas Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnościami są już bardzo szeroko rozpowszechnione. Podczas panelu dyskusyjnego poznamy osoby z Gliwic, które wpłynęły na to, by pojawiły się one w centrach handlowych czy w miejscach użyteczności publicznej. Trzeba było tylko odpowiednio często pukać do odpowiednich drzwi.
Po dwóch latach działalności Fundacji i koalicji Przewijamy Polskę co udało się zrobić?
W koalicji wspieramy się, kiedy nam tych drzwi nie otwierają. I ta wzajemność pomocowa jest bardzo ważna. Próbujemy, na różne sposoby, rozmawiać z instytucjami, samorządowcami, i docierać z naszą ideą komfortek. Staramy się też działać regionalnie. Koalicję tworzy pięć organizacji pozarządowych: z Poznania, Krakowa, Lublina, Warszawy i Gliwic, ale nie ograniczamy się do miast, z których pochodzimy, bo chcemy przewinąć całą Polskę. Fundacja NieOdkładalni działa na Śląsku, a Stowarzyszenie Żurawinka w Wielkopolsce, ale w ramach inicjatywy nasz rzecznik mówimy o akcji ludziom z całej Polski oraz m.in. na spotkaniach z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, który objął patronatem honorowym nasze godnościowe wydarzenie. Przyłączają się także osoby czy stowarzyszenia spoza naszych koalicyjnych rejonów i oddolnie, lokalnie, powstają pojedyncze pokoje do przewijania. Inicjatywa Przewijamy Polskę wciąż jest nieformalna, my także tak działamy, dlatego nie jest to takie efektowne, jednak to, że możemy robić to razem jest dla nas ważne. Komfortki, czyli samo pomieszczenie, nabrały już dziś szerokiego znaczenia: są potrzebne dla osób cewnikowanych, dla tych, które korzystają z toalet, ale muszą się położyć żeby się rozebrać, bo w przeciwnym razie korzystają z pomocy dwóch osób. Nie jest to już pomieszczenie dedykowane tylko i wyłącznie osobom pampersowanym.
Są dość precyzyjne wytyczne jak komfortka powinna wyglądać, pod względem architektonicznym, wyposażenia, komfortu przebywania. Na pewno widziała pani już różne. Czy można dokonać klasyfikacji na te dobre i niedobre? Wreszcie do czego należałoby zmierzać, jeśli zdecyduje się na nie samorząd, firma prywatna, centrum handlowe, teatr czy szkoła?
Jeśli budynek dopiero się projektuje, sprawa jest prosta. Ale przy Centrum Przesiadkowym w Gliwicach nie zdążyliśmy zaopiniować toalety dla osób z niepełnosprawnościami i nie ma możliwości montażu ani wstawienia przewijaka dla osób dorosłych czy leżanki. Myślę, że w tym wszystkim najważniejsze są chęci. Gdy ktoś bardzo chce, może stworzyć komfortkę w pomieszczeniu dostępnym pod względem architektonicznym – wystarczy, że nie ma progów, wtedy zawsze można tam wstawić leżankę, kosz na odpady, zamontować podnośnik. Może to być taka polska partyzantka i pierwszy krok. 5 maja, podczas gry interaktywnej, pokażemy jak wygląda przekładanie osoby dorosłej z wózka na kozetkę. I dlaczego w tym momencie podnośnik jest konieczny.
Martwiłam się, że słowo „komfortka” nie przyjmie się, ale się myliłam. Jest dobre i tak naprawdę pozytywne. Czy kiedy ludzie je słyszą, wiedzą już o co chodzi?
Nie bardzo, ale my cierpliwie wszystkim tłumaczymy. Co do nazwy, sama nie byłam do niej przekonana, jednak się przyjęła. Jest krótka i łatwo wpada w ucho, łatwo ją także zapamiętać. Dziś jest już bardzo mocno obecna w publicznym przekazie.
Podczas Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnościami, którego hasłem jest „Empatia się przewija” , poznamy śląskich ambasadorów i ambasadorki promujących ideę komfortek. Kto to będzie i na czym polega ambasadorowanie?
Nie chciałabym jeszcze ujawniać konkretnych nazwisk, bo to ma być niespodzianka. Choć może jedno ujawnię: ambasadorką zostanie Agnieszka Filipkowska, bo tak zaangażowanej osoby nie ma w całym kraju. Ona mówi o tym wszędzie, mówi otwarcie. Podczas konferencji podamy też informację o nowej komfortce w miejscu, w którym nikt się jej nie spodziewa.
Będzie gra interaktywna symulująca życie osób niepełnosprawnych, w której gracze wykonują różne zadania, by zrozumieć ich trudności i ograniczenia.
W 2022 roku organizowałyśmy Dzień jako wolontariuszki koło 40., później do naszej grupy dołączyły cztery osoby z rocznika 94. My, starsze zaangażowane, stwierdziłyśmy, że zrobimy burzę mózgów po to, by przygotować coś atrakcyjnego dla młodszego pokolenia. Na pomysł z grą wpadli nasi młodsi wolontariusze. Filip Janiczak najpierw chciał grę miejską, ale było nas za mało (całe wydarzenie tworzymy w siedem osób) żeby ją przeprowadzić, więc stwierdziliśmy, że przygotujemy … pokoje. Filip, Aleksandra Wasilewska, Przemysław Dudzik „ustawili” je przestrzennie, a każdy z organizatorów dostał do wyposażenia jeden pokój. Mój, z którego jestem bardzo dumna, będzie z kombinezonem geriatrycznym. Umożliwi doświadczanie tego, z czym zmagają się osoby starsze, ale też chore na Alzheimera lub zaćmę. To bardzo złożony kombinezon wypożyczony przez TEB Edukacja z Gliwic. Drugi pokój stworzył Integracyjny Klub Sportowy Jeźdźcy, a osoby go odwiedzające skorzystają z interaktywnego wózka do gry w rugby. Zadanie będzie polegało na omijaniu przeszkód na wózku inwalidzkim i ma na celu uświadomienie trudności, z jakimi zmagają się osoby poruszające się na wózku na co dzień. Trzeci pokój pozwoli doświadczyć dysfunkcji wzorku, czwarty – wiąże się z pewnymi aspektami spektrum autyzmu, piąty – to komfortka z przewijakiem i podnośnikiem. Uzmysłowi osobom zdrowym, że opieka nad zależnym członkiem rodziny to nie bułka z masłem. To 24 godziny ciężkiej pracy. Szósty pokój dotyczy chorób, których nie widać. Warto przyjść i zobaczyć jak wygląda codzienność niepełnosprawnych, ich opiekunów i opiekunek. 5 maja przygotowaliśmy także warsztaty oraz konsultacje z doradcami dotyczące dofinansowań, A o 17.00 koncert Bajkowo, w którym wystąpi między innymi gliwiczanin Maks Piwko znany z programu Voice of Kids, on też jest osobą z niepełnosprawnością. Nie jest tajemnicą, że zdiagnozowano u niego Zespół Aspergera i nadpobudliwość psychorouchową, co nie stoi na przeszkodzie w spełnianiu marzeń. Ważne jest więc by pokazywać, że ograniczenia są często w naszych głowach, mentalności. A takie osoby mogą wszystko. Naprawdę.
5 maja 12.00 – 21.00
Dzień godności osób z niepełnosprawnościami pod hasłem „Empatia się przewija” Mrowisko. Centrum Kultury Studenckiej Politechniki Śląskiej
PROGRAM
12:00 - 14:00 KONFERENCJA PRASOWA I ROZMOWA O GODNOŚCI OZN, EMPATII I O TYM, DLACZEGO KOMFORTKA JEST KOBIETĄ - Z OKAZJI 2. ROCZNICY POWSTANIA KOALICJI PRZEIJAMY POLSKĘ
Wezmą w nich udział reprezentacja i przyjaciele Koalicji PRZEWIJAMY POLSKĘ, osoby z niepełnosprawnościami, użytkownicy Komfortek, przedstawiciele władz samorządowych oraz prawdopodobnie online dołączy Małżonka Prezydenta RP, Agata Kornhauser-Duda. Bardzo ważną częścią wydarzenia będzie wręczenie nominacji ambasadorskich mieszkańcom Śląska, którzy wyróżniają się w promocji idei Komfortek. Przewidziane są także krótkie wystąpienia prelegentów, którzy zaprezentują możliwości działań godnościowych na rzecz osób z niepełnosprawnościami.
15:00 - 18:00 GRA INTERAKTYWNA „Codzienność z niepełnosprawnościami” oraz WARSZTATY
Darmowa! Dostępna dla wszystkich małych i dużych! Przewidziane są nagrody!
Gra interaktywna symulująca życie osób niepełnosprawnych, w której gracze wykonują różne zadania, by zrozumieć ich trudności i ograniczenia. Celem gry jest zwiększenie świadomości społecznej i edukacja w zakresie pełnej integracji i dostępności do życia publicznego. Równolegle odbędą się warsztaty oraz spotkania towarzysko-edukacyjne z przedstawicielami organizacji pozarządowych i firmami, którym los osób z niepełnosprawnościami nie jest obojętny.
17:00 - 18:00 KONCERT BAJKOWO
Darmowy dostępny dla wszystkich koncert na którym usłyszymy najpiękniejsze piosenki z bajek w wykonaniu uczniów gliwickiej szkoły śpiewu Singart, w tym uczestników programu The Voice Kids - Anię Laskowską i Maksa Piwko.
19:00 - 21:00 STAND UP: Jacek Noch i Juliusz Sipika
Tylko dla dorosłych! Bez cenzury! Ograniczona ilość miejsc!
Komentarze (0) Skomentuj