Sośnica szczypiorniakiem stoi Data dodania: 2020-08-05

Niedawno szeroko pisaliśmy o 75-leciu GKS Piast. Niewiele jednak osób wie, że równolatkiem największej organizacji sportowej w Gliwicach jest Sośnica. Dzielnicowy sport w tej części miasta pojawił się w kwietniu 1945 roku.

Zapiski prasowe i dokumenty z lat dwudziestych XX w. dowodzą, że dzisiejsza Sośnica była miejscowością usportowioną. Obok towarzystw sportowych o charakterze raczej rozrywkowym działały organizacje sportu wyczynowego.

Po pierwszej wojnie światowej, w grudniu 1922 r., powstał klub Germania. Dominujące znaczenie miała w nim sekcja piłki nożnej. Poza nią działały lekkoatletyczna (prowadzona przez ówczesnego dyrektora kopalni i przewodniczącego związku pływackiego Górnego Śląska, H. Waldecka) oraz palanta. Bardzo popularną dziedziną była gimnastyka. Germania należała do czołowych zespołów piłkarskiej Gauligi okręgu śląskiego. Miała własne boisko. Istniał też w dzielnicy klub Eintracht (Zgoda), posiadający wyłącznie sekcję piłkarską, sponsorowaną głównie przez miejscowych rzemieślników. Dzisiejszy stadion przy ul. Dzionkarzy był jego boiskiem. Ponadto w latach 20. i 30. XX w. funkcjonował klub tenisowy Grün-Weiss (Zielono-Biali). Ta dyscyplina, ze względu na znaczące koszty jej uprawiania, była dość elitarna. Nic więc dziwnego, że do Zielono-Białych należeli pracownicy kopalni z kadry technicznej. 

Po II wojnie światowej w Sośnicy zaczęto podejmować próby powołania klubu sportowego. Za sprawą naczelnika gminy Gerarda Orłowskiego, w kwietniu 1945 r. powstał jednosekcyjny klub piłki nożnej Orzeł Sośnica. Jego prezesem został miejscowy lekarz, dr Klemens Sokal. Początki Orła były niezmiernie trudne. Przygotowano boisko, zebrano sprzęt znajdujący się u rodzin byłych zawodników i werbowano młodzież chętną do gry. Wyczekiwano też na powracających z wojennej tułaczki zawodników oraz działaczy. Na szczęście grono sportowców rosło szybko. Orzeł Sośnica został zgłoszony do jesiennych rozgrywek w 1945 r. i pierwszych tak zwanych mistrzowskich zawodów, rozpoczynających się od klasy C. W dzielnicy nie brakowało utalentowanej sportowo młodzieży, ofiarnych i dobrych działaczy, więc szybko pojawiały się pierwsze sukcesy i dobre wyniki. Klub, z różnych powodów, zmieniał swoją nazwę. W 1946 nazwano go Robotniczym Klubem Sportowym Kopalni Sośnica, co miało wzmocnić patronat kopali. Później wrócono do nazwy Orzeł, ale z przydomkiem Górniczy Związkowy Klub Sportowy – działał on pod skrzydłami górniczych związków zawodowych. W następstwie górniczego mecenatu na Śląsku zaroiło się od klubów o nazwie Górnik, a rozróżniającym je znakiem była tylko nazwa miejscowości lub kopalni, jaką reprezentowały.

Używana przez długie lata nazwa GZKS Sośnica Gliwice zrodziła się na wyraźne życzenie władz miasta, przede wszystkim po licznych ogólnokrajowych sukcesach drużyny piłki ręcznej kobiet. Reformy strukturalne w sporcie sprawiły, że dzielnica straciła prawo do samodzielnej działalności klubu. Na dwa lata jego rozwój został całkowicie zahamowany na skutek fuzji z klubem kopalni Gliwice. Powstało wówczas Carbo Gliwice. Tylko parę osób nie pogodziło się z takimi decyzjami i reaktywowało w Sośnicy klub wielosekcyjny. Szczególny nacisk położono na rozwój wyczynu. Początek lat 50. upłynął na sondowaniu możliwości zorganizowania nowych sekcji.

W lipcu 1951 roku uzyskano zgodę na odtworzenie samodzielnego klubu sportowego w Sośnicy. Od początku powojennej działalności troską działaczy było stworzenie odpowiednich warunków do uprawiania sportu wyczynowego. Już w 1949 zaczęto budowę boiska, a później, z inicjatywy kopalni i jej ówczesnego prezesa Lecha Kobylińskiego, postawiono szatnie i budynek klubowy. Rozbudowa obiektu trwała jeszcze kilka lat. Wtedy powstało też boisko do piłki ręcznej, świadek pierwszych największych sukcesów żeńskiej drużyny. W 1962 r. oddano do użytku basen w Sośnicy. Wielką zdobyczą, kończącą utrapienia treningowe szczypiornistek, była budowa hali sportowej. Marzenie dwóch pokoleń zawodniczek. Halę ostatecznie oddano we władanie klubu w 1976 r. W tamtych latach kopalnia zadbała również o stworzenie nabrzeża w Dzierżnie, dla powstałej w roku 1954 sekcji żeglarskiej. W 1959 zaczęła rozbudowę nad tym akwenem własnego ośrodka żeglarskiego. Rozwinęła się praca szkoleniowa, wzrosła ilość członków sekcji i, co najistotniejsze dla żeglarzy, ruszyły rejsy nie tylko po Dzierżnie, ale i po jeziorach mazurskich, a w Rynie zbudowano kompleksowy ośrodek żeglarski. Sekcja, wykorzystując zwolnione przez szkołę górniczą w Sośnicy pomieszczenia, stworzyła warsztat szkutniczy i izbę żeglarską, jako pomieszczenie dla celów szkoleniowych.

Najstarszą sekcją sportową w Sośnicy jest piłkarska. Początki jej działalności sięgają kwietnia 1945 roku – wtedy powstała drużyna RKS Orzeł Sośnica. Trzy lata później skrót RKS został zamieniony na GZKS (Górniczy Związkowy Klub Sportowy). Zaledwie rok później nastąpiła kolejna zmiana nazwy – na ZKS (Związkowe Koło Sportowe) Górnik Sośnica, które w 1957 roku przyjęło znów skrót GZKS. W latach sześćdziesiątych ukształtowała się nazwa GZKS Sośnica Gliwice, która przetrwała aż do roku 2009. Wtedy zmieniono tylko skrót na KPN (Klub Piłki Nożnej). Po kilku sezonach na najniższych szczeblach rozgrywkowych klub zniknął z piłkarskiej mapy Polski. Od marca 2015, po reaktywacji, oficjalna nazwa zespołu to KS Sośnica Gliwice. 

Pierwszy mecz, jeszcze jako drużyna klubu sportowego Orzeł, sekcja piłkarska Sośnicy rozegrała jesienią 1945 r. w Gliwicach. Grali wówczas: Poloczek, Staniczek, Wajmann, bracia Matusiakowie, Wala, Galeja. Do roku 1949 sekcja uzyskiwała bardzo dobre wyniki i szybko awansowała do wyższej klasy, a zainteresowanie piłką w dzielnicy było ogromne. Nowe pokolenie zespołu tworzyli między innymi: Kuczera, Młynek, Lachowski, G. i E. Widerowie, Rotther, Coelfel, Adamski, Dresler, Kubiczek, Konik, Bach, Słaboń, Klauze, Kubica, Andrzejewski, Wowro. Sekcja miała około 120 chłopców w różnym wieku, chętnych do gry. W zmieniających się formach rozgrywek zaliczała się do czołówki drużyn śląskich. W 1958 była nawet o krok od udziału w eliminacjach o wyjście do II ligi. Piłkarze swoją pozycję zawdzięczali z pewnością bardzo dobrej kadrze trenerskiej, w której znaleźli się między innymi reprezentanci Polski: Dytko, Olejnik, Floreński, Podleśny, Krawczyk, Fojcik, Klęczar, Hajduk, Widera, Marks, Kobiałko. 

W Sośnicy grało zresztą wielu zdolnych i utalentowanych piłkarzy, którzy wybili się w kraju i zagranicą. Z tej dzielnicy wywodzili się Stefan Floreński, Włodzimierz Lubański i Joachim Marks.

Z powodów ekonomicznych futboliści z Sośnicy na kilka lat zniknęli ze sportowej mapy Polski. Reaktywowano sekcję w maju 2014 roku. Obecnie KS Sośnica Gliwice, po wywalczeniu trzech awansów z rzędu, gra w klasie okręgowej. Klub ma też w swoich szeregach sekcje piłki nożnej plażowej, baseballa i futsalu. Futsaliści marzą o awansie do ekstraklasy. Nowością w KS Sośnica jest teqball.

Która gliwicka drużyna od 1945 roku najdłużej występowała w ekstraklasie? Dla niektórych, nawet zagorzałych kibiców sportu, odpowiedź może być dużym zaskoczeniem. Jest nią żeński zespół piłki ręcznej Sośnicy Gliwice. Ponad czterdzieści lat, z kilkoma przerwami, do 2007 r., grał w najwyższej klasie rozgrywek. Zespół z Gliwic aż 12 razy stawał na podium mistrzostw Polski, w tym trzy razy na najwyższym miejscu: 1965, 1966 (w zespole prowadzonym przez Edwarda Rosę grały wtedy: Anna Maria Gnida, Maria Franik, Danuta Hrynowiecka, Jadwiga i Krystyna Miernik, Anna Krawczyk, Edyta Zalastowicz,  Anna Żelezna, Bronisława Nowak, Jadwiga Rosa, Karina Wolna, a także Renata Cichoń i Zdzisława Lubańska) i 1972 roku. 

W 2001 zespół Sośnicy znów odniósł wielki sukces – wicemistrzostwo Polski, w składzie: Iwona Łącz – kapitan zespołu, Barbara Henne, Anna Grabuńczyk, Grażyna Dembińska-Hanysek, Ewa Jarzyna, Joanna Jurkiewicz, Justyna Kozdrój, Irina Latyshevska, Katarzyna Ligorowska, Ewa Salbert, Ewa Skorupka, Oliwia Stera, Anna Kłusek-Świszcz, Iwona Paszek-Szafulska, Agnieszka Wawszczyk, Izabela Widera, Ludmiła Tuz, Agnieszka Ślusarz. Trenerem był Harald Tłuczykont.

Tytuły mistrzowskie umożliwiały udział w rozgrywkach międzynarodowych Pucharu Europy. Drużyna seniorek trzykrotnie, w latach 1966, 1970 i 1979, zdobywała Puchar Polski. 

 Powstała w 1951 roku sekcja piłki ręcznej kobiet była efektem spontanicznego rozwoju i popularności tej gry zespołowej na Śląsku. Tworzeniem drużyny zajęli się Anna Madeja-Gabrysiak i Andrzej Soborka. 

Sośniczanki na początku grały na otwartym, trawiastym, a potem kortowym i asfaltowym boisku, tuż obok dzisiejszego stadionu Sośnicy. Sponsorem była miejscowa kopalnia, w której szczypiornistki zatrudnione były na etatach. 

W 2007 roku gliwiczanki spadły z ekstraklasy. Sośnica jednak nadal walczyła, i to ze świetnym skutkiem – rok po degradacji wygrała rozgrywki I ligi i wydawało się, że sytuacja się wyklarowała. Niestety, na powrót do ekstraklasy nie pozwolił stan finansów.

W maju 2014 utworzono Stowarzyszenie Piłki Ręcznej Sośnica Gliwice, które kontynuuje tradycje klubu z Sośnicy. SPR gra w I lidze.

Najbardziej znane zawodniczki z Sośnicy to Aleksandra Pawelska-Śniegoń, dwukrotna uczestniczka mistrzostw świata i Europy, 129-krotna reprezentantka Polski, doskonała rozgrywająca, dysponująca niekonwencjonalnymi umiejętnościami rzutowymi oraz jej matka Bronisława Nowak-Śniegoń, rozgrywająca i obrotowa, występująca w Górniku Sośnica w latach 1963-67, dwukrotna mistrzyni kraju – 1965, 1966, dwukrotna wicemistrzyni kraju – 1964, 1967, zdobywczyni Pucharu Polski w 1966 roku, wychowanka trenera Edwarda Rosy.

Warto też przy okazji wspomnieć o długoletnim znakomitym trenerze z Sośnicy – Andrzeju Wójciku. 

W 1954 r., z inicjatywy Wiaczesława Kowalczyka, powstała sekcja żeglarska. Z czasem rosło grono żeglarzy. W pewnym momencie liczba zarejestrowanych osób przekroczyła ponad 1200. Wiele z nich przynosiło chlubę sekcji. Bardzo dobrze prezentowali się na krajowych i międzynarodowych regatach: Witold Pruski, Bartłomiej Wójciak, Janusz Pająk, Adam Richter, Dariusz Kowal, Marian Krupa, Arkadiusz Kowaluk, Wojciech Wicher, Marek Staniczek, Tomasz Tarnowski, Grzegorz Kowaluk, Tomasz Ziarko, Maciej Pachla, Tomasz Brandt, Krzysztof Krumrei, Sylwia Krupa. 

Inne sekcje 

W 1951 r. powołano sekcję szachową (organizator: Eryk Schlossarek), gimnastyczną (Maks Sosgornik) i motocyklową (Władysław Chlebicki). Nie działały one zbyt długo, bowiem warunki nie sprzyjały wielosekcyjności w klubie. Jedynie siatkówka (trenerem, opiekunem i kierownikiem był Marian Jędrzejczyk), opierająca aktywność głównie na młodzieży zasadniczej szkoły górniczej, przetrwała, ale i ona zakończyła swoją działalność w latach 70.

W Sośnicy od 1954 r. działała też sekcja piłki ręcznej mężczyzn. Zorganizował ją i prowadził Bolesław Gąska. W ostatnich latach działalności funkcjonowała w ramach TKKF, a kierował nią Dariusz Nowicki, trener i zawodnik. 

(san)