Muzeum w Gliwicach, Czytelnia Sztuki przygotowały dwudniową sesję naukową - Lata 80. XX wieku w fotografii polskiej. Powiew wolności. Strategie twórcze między reportażem, dokumentalizmem a inscenizacją. Odbędzie się 26 i 27 maja a jej kuratorem jest dr Krzysztof Jurecki. Efektem sesji będzie książka, która ukaże się w 2023 roku.

Celem sympozjum będzie określenie specyfiki i najważniejszych dokonań w zakresie fotografii dokumentalnej/reportażowej oraz neoawangardowej i inscenizowanej. Lata 80. były bardzo interesującym okresem dla różnorodnych eksploracji w dziedzinie fotografii jako zapisu rzeczywistości. Ze względu na wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 roku, był to czas niezwykle dramatyczny. Dekada zaczęła się tzw. Karnawałem Solidarności, trwającym od sierpnia 1980. Przy pomocy medium fotografii utrwalano przemiany społeczno-polityczne, w tym przede wszystkim strajki oraz brutalizację działań aparatu represji. Wprowadzenie stanu wojennego spowodowało, że fotografowie działali także w undergroundzie, a ich dorobek do tej pory jest ujawniany.
Lata 80. to rozwój fotografii w ramach „sztuki przy Kościele”, a także w obrębie dekadenckiej Kultury Zrzuty, jak i działań indywidualnych twórców. W tym czasie rozwijał się nie tylko dokument i reportaż, ale podjęta została ponownie próba definicji ruchu neoawangardowego. Mamy także do czynienia z aktywnością o charakterze feministycznym, w szczególnym kontekście tzw. państwa socjalistycznego.

Lata 80. w fotografii to także różne czasopisma („Fotografia”, „Obscura”, „Foto”), galerie państwowe i prywatne. W tym czasie odbywały się także sympozja i przeglądy fotografii (Gorzów Wlkp.), gdzie miała miejsce wymiana i dyskusja nad stanem medium. Aktywnie działali też krytycy (Urszula Czartoryska, Jerzy Busza, Ryszard Bobrowski) i historycy, starający się opisać status quo wydarzeń.
W latach 80. tworzone były dwie kolekcje: w Muzeum Sztuki w Łodzi (Urszula Czartoryska) i w Muzeum Narodowym we Wrocławiu (Adam Sobota). Był to także czas prezentacji w Polsce wystaw: Fotografia polska. Featurning Orginal Masterworks from Public and Private Colletions in Poland 1839 to 1945 and Selection of Avant-Garde Photography, Film and Video from 1945 to the Present (ICP, Nowy Jork w 1979, Muzeum Sztuki w Łodzi w 1980) oraz Fotografia polska 1900-1981 w Centrum Pompidou w Paryżu w 1981, będących najważniejszymi prezentacjami historycznymi jakie do tej pory zorganizowano.

Lata 80. to także czas krystalizacji ważnych postaw czy zmian w twórczości takich fotografów, jak: Jerzy Lewczyński, Zofia Rydet, Wojciech Prażmowski, Natalia LL, Ewa Partum, Teresa Gierzyńska, grupa Łódź Kaliska oraz innych, którzy czekają na swoje odkrycie, ponieważ pole badań zachęca do dalszych eksploracji.

Czy zatem po sympozjum w Gliwicach powstanie wiarygodny zarys fotografii polskiej lat 80.? Efektem sesji będzie książka, która ukaże się w 2023 roku.

Program sesji:
 

Czwartek, 26.05.22. 
[moderatorka Maria Franecka]

Godzina 10.00
Otwarcie sympozjum. (dyrektor Muzeum w Gliwicach – mgr Grzegorz Krawczyk);
1) Rola wydarzeń historycznych. Ruch Solidarności oraz powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego. (mgr Stanisław Jasiński)
2) Niechciana fotografia. Fotografia społeczna początku lat 80 XX wieku. Fotografia społeczna, reportażowa, prasowa czy socjologiczna? (dr Henryk Kuś)
3) Przemiany „fotografii elementarnej” (dr Andrzej Saj)

Godzina 11.30
4) Inscenizowanie jako strategia myślenia o przestrzeni i czasie – lata 80. w twórczości Grzegorza Przyborka i Stefana Wojneckiego (prof. Marianna Michałowska)
5) Fotografia w ruchu „sztuki przy Kościele”. Sakralność sztuki (dr Krzysztof Jurecki)
6) Fotografia neoawangardowa a kwestia postmodernizmu (dr Adam Sobota)
7) Artysta neoawangardowy i fotografia lat 80. XX wieku (mgr Jolanta Męderowicz)

Godzina 14.30 Dyskusja

Godzina 17.00
Pokaz filmu Andrzeja Różyckiego pt. „Nieskończoność dalekich dróg. Podsłuchana i podpatrzona Zofia Rydet” (1989). Wieczór wspomnień o Andrzeju Różyckim

Piątek, 27.05.22. 
[moderator Krzysztof Jurecki]

Godzina 9.30
1. Fotografia w Kulturze Zrzuty. Granice wolności artystycznej (dr Krzysztof Jurecki)
2. Wobec „męskiego spojrzenia”. Polskie fotografki lat 80. XX wieku (dr hab. Magdalena Samborska)
3. Otwarcie na fotografię? Najważniejsze muzea i galerie fotograficzne w latach 80. Rola ZPAFu, (mgr Lena Wicherkiewicz)
4. Heterotopie. Fotografia polska lat 80. w kolekcji Muzeum Fotografii w Krakowie (mgr Marek Janczyk)

Godzina 11.30
5. Zapis fotograficzny zestawiony z autorskim tekstem jako sposób prowadzenia narracji na temat własnych przemyśleń i doświadczeń (mgr Maria Franecka)
6. Kontakty międzynarodowe. Pozycja fotografii polskiej na świecie (dr Adam Sobota)
7. Krytyka fotograficzna. Najważniejsze pisma. Inicjatywy i sympozja (dr Weronika Kobylińska)

Godzina 13.30
Dyskusja i podsumowanie sympozjum.

wstecz

Komentarze (0) Skomentuj