"Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna”, opowiadanie Juliana Kornhasera, doskonale przywołuje powojenne Gliwice – miejsce przenikania się kultur: polskiej, niemieckiej, śląskiej i żydowskiej. - To właśnie tamte Gliwice stały się naszym zbiorowym bohaterem. Z jednym zastrzeżeniem: to pamięć współczesnych mieszkańców Gliwic, a ściślej ich pamiętanie o tamtych czasach, wydarzeniach, ludziach – mówi Iza Grauman, koordynatorka projektu.
Uczestnikami projektu były dzieci, młodzież, osoby dorosłe oraz seniorzy. - Przez ich własne pojmowanie pamięci przefiltrowaliśmy te historie, które złożyły się na wyjątkowy obraz, nieraz subiektywny, odnoszący się do mikro zdarzeń - paru sytuacji, dźwięków, słów, migawek i powidoków, przedmiotów, cytatów i emocji – tłumaczy Grauman.
Z jednej strony koncentrowano się na pamięci, docieraniu do świadków tamtych czasów, odkrywaniu powojennej międzykulturowej historii Gliwic, z drugiej, na kreatywnej adaptacji literatury poprzez połączenie słów, cytatów, wypowiedzi z obrazami, ilustracjami, zdjęciami i filmami. - Dzięki temu projekt stał się uniwersalny – dodaje koordynatorka.
Na "Pamięć ludzi miasta” złożyło się kilka. Jednym z nich był "Portret z opowieści” - warsztaty historii mówionej przygotowywane i poprowadzone przez mistrza tej formy Mikołaja Grynberga. Podczas spotkań powstało osiem różnorodnych tekstów w formule jaką stosuje Grynberg: znalezienie bohatera, wysłuchanie i spisanie jego historii, a następnie własna redakcja tekstu. -Prowadzący kładł główny nacisk na to jak nie przeszkadzać naszym bohaterom w opowiadaniu ich własnej historii, jak pytać i słuchać - a nie mówić za nich, jak zdobyć ich zaufanie, by rozmowa w ogóle była możliwa – opowiada Grauman.
Inną częścią projektu były warsztaty dziennikarskie "Bohater w zasięgu wzroku” prowadzone przez Małgorzatę Lichecką, dziennikarkę „Nowin Gliwickich”, od lat współpracującej z gliwickimi instytucjami kultury. Ich uczestnicy przeprowadzali (w grupach) wywiady z zaproszonymi przez DPŻG gośćmi – gliwiczanami, bywalcami muzeum, osobami, które wypełniły ankietę poprzedzającą cykl edukacyjny. Pytano w niej o wspomnienia, artefakty i historie rodzinne związane z miastem tuż po II wojnie światowej. W ten sposób powstały wywiady audio.
Z kolei "Wyśniona pamięć miasta” to cykl warsztatów filmowych dla dorosłych. Wysłuchano prelekcji o środkach wyrazu wypowiedzi filmowej, pisano scenariusze krótkich etiud filmowych, następnie, wraz z instruktorami, realizowano je. Jedynym wspólnym mianownikiem były tutaj powojenne Gliwice. Uczestnicy zdecydowali się na własne adaptacje wybranych fragmentów opowiadania Kornhausera. Powstały obrazy o różnorodnym ładunku emocjonalnym, osobiste, ale też nie pozbawione humoru. Realizatorzy bardzo konsekwentnie podeszli do tematu, uczestnicząc we wszystkich etapach produkcji filmów i pomagając sobie nawzajem.,Zajęcia poprowadzili: Iza Grauman, Jakub Kornhauser oraz Marcin Mokry.
Innym rodzajem pracy były warsztaty dla dzieci z animacji obiektowej. Ich efektem były krótkie formy filmowe będące ilustracją książki Kornhausera, ale także składające się na wyjątkową bajkę o powojennych Gliwicach. - W bajce występują dzieci, konie, ulice, mleczarz i Żyd Zuckerman; jest palmiarnia, przemysłowe kominy i brudne od dymu okna, Kłodnica, liście, kwiaty i cukierki. Są jednak przede wszystkim znaki zapytania i dziecięce marzenia o nieodgadnionym – mówi koordynatorka.
Warsztaty przygotowała i poprowadziła Alicja Jodko z wrocławskiej Entropii. Film, pod jej bacznym okiem, stworzyli: Wojciech Beluch, Basia Bula, Emma Golicz, Nadia Łuszczki, Krystyna i Józio Klajmon, Agnieszka Kochańczyk, Mateusz i Marek Mróz oraz Pola Stępniewicz.
I wreszcie "Mapa pamięci”. Dwuetapowy projekt warsztatowy z udziałem wszystkich uczestników, skupiający się na wprowadzeniu ich w tajniki projektowania graficznego z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi. Podczas zajęć przygotowanych i prowadzonych przez projektanta graficznego i wykładowcę katowickiej ASP Tomasza Bierkowskiego pracowano nad mapą przestrzeni pamięci powojennego miasta. Znajdziemy na niej dzieła wykonane podczas warsztatów: teksty historii mówionej, wywiady audio, filmy i animacje, ale też konkretne adresy. - To zadanie okazało się pretekstem i punktem wyjścia gorącej dyskusji wszystkich uczestników o tym co i w jakiej formie zaprezentować odbiorcom – dopowiada koordynatorka "Pamięci miasta”.
Projekt rozpoczął się we wrześniu 2018 roku a poprzedziły go wkłady dr. Bogusława Tracza i dr Aleksandry Namysło "Historia powojennych Gliwic w ujęciu społecznym”, powstała również specjalna adaptacja tekstu Kornhasera autorstwa Zuzanny Bojdy, adresowana do młodego czytelnika. Finał projektu z udziałem wszystkich uczestników i prowadzących przewidziano w styczniu 2019 roku.
(IG)
Fot. Roman Łuszczki, Muzeum w Gliwicach
Komentarze (0) Skomentuj